کارگاه آموزشی شماره ۷۴ – معرفی خطابه غدیر پیامبر صلی الله علیه وآله و اهمیت انتشار و ابلاغ آن

بسم الله الرحمن الرحیم

اللَّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الحُجَهِ بنِ الحَسَن صَلَواتُکَ علَیهِ و عَلی آبائِهِ فِی هَذِهِ السَّاعَهِ وَ فِی کُلِّ سَاعَهٍ وَلِیّاً وَ حَافِظاً وَ قَائِداً وَ نَاصِراً وَ دَلِیلًا وَ عَیْناً حَتَّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَ تُمَتعَهُ فِیهَا طَوِیلا

اَلسَّلامُ عَلَیک یا اَمینَ اللَّهِ فى‏ اَرْضِهِ، وَحُجَّتَهُ عَلى‏ عِبادِهِ، اَلسَّلامُ عَلَیک یا امیرالمؤمنین، اَشْهَدُ اَنَّک جاهَدْتَ فِى اللَّهِ حَقَّ جِهادِهِ، وَعَمِلْتَ بِکتابِهِ

با عرض سلام و ارادت و خوش آمد گویی؛ چون در آستانه نزدیک شدن به ایام غدیر هستیم، نکته هایی درباره عید غدیر و غدیر و خطابه غدیر و زیر مجموعه خطابه غدیر عرض می کنم. مهمترین نکته این است که پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله در هفتاد روز پیش از رحلت و شهادتشان، بعد از عمل حجه الوداع در مکه، در دویست کیلومتری مکه در جایی به نام غدیر خم با صد و بیست هزار نفر بنا بر نوشته بسیاری از راویان و مورخین اهل شیعه و سنی شرکت فرمودند و منبری از جهاز شتران درست کردند به قد یک انسان. خودشان و امام علی علیه السلام بالای آن منبر که به صورت سن امروزی بود، ایستادند.
درطرف راستشان امیرالمؤمنین علیه السلام ایستادند و حضرت آنجا سخنرانی کردند. خلاصه سخنرانی حضرت در آنجا که حدود ۳-۴ ساعت طول کشید، خلاصه و عصاره نبوت و رسالت بیست و سه سال ایشان بوده که آنچه در طول بیست و سه سال رسالت و ماموریتشان از طرف خداوند متعال انجام داده بودند، آن روز در یک سخنرانی ۳-۴ ساعته (البته که با اکو ۳-۴ ساعت بوده، بدون اکو حدود یک ساعت و نیم می شود. یعنی حضرت افرادی را در اطرف گمارده بودند، صحبت های حضرت را تکرار می کردند تا آن جمعیت در آن بیابان گرم روز هجده ذی الحجه) بشنوند.
در آن سخنرانی پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله، خلاصه ای از بیست و سه سال رسالتشان را به ترتیبی که من عرض می کنم و مدارک مخصوصا از متن خطابه غدیر که شیعه و سنی نقل کرده اند، بیان می کنند.
خلاصه بیست و سه سال نبوت و رسالت پیامبر اکرم صلوات الله علیه و آله که در خطابه غدیر حضرت به آن پرداخته اند، سه موضوع اصلی است:
1- اعتقادات: مسائل توحید، مسائل نبوت، مسائل امامت و مسائل قرآن کریم و مختصری در مورد معاد و عدل خداوند متعال و کلا مسائل اعتقادی.
2- مسائل اخلاقی: نکته های اصیل اخلاقی و فطری اخلاقی که پیامبر صلوات الله علیه و آله متذکر شدند. آیاتی را خواندند و بعد به مردم تذکر دادند. مخصوصا رعایت نکات اخلاقی در مورد تبلیغ دین و وظایف نسبت به خدا و نسبت به پیامبر خدا و ائمه طاهره سلام الله علیهم.
3- احکام: بعد هم تعدادی از احکام را مخصوصا نماز و زکات، امر به معروف و نهی از منکر، حج و عمره و حلال و حرام را تأکید فرمودند.
اینها مسائلی بوده است که پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله در آنجا گفتند.

یکی از نکات برجسته خطابه غدیر این بود که پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله در هر چند دقیقه‌ای که صحبت می‌کردند، گروه مردم را مخاطب ساخته می‌فرمودند: «معاشر الناس!» ای مردم!
یکی از نکات ابتکاری پیغمبر صلوات الله علیه و آله این بود که گاهی از مردم سؤال می‌کردند: مردم!‌ آیا چنین نیست؟ «معاشر الناس ما تقولون؟» چه می‌گویید؟
یکی از نکات برجسته‌شان این است که در طول سخنرانی در قسمت امامت، مفصل به امیرالمؤمنین علیه السلام اشاره می‌کردند. مولتی مِدیایی رفتار کردند. یعنی صوتی و تصویری. هم تصویر امیرالمؤمنین علیه السلام، یعنی خود امیرالمؤمنین علیه السلام آنجا بود و همه می‌دیدند و حضرت اشاره می‌‌کردند و هم فضایل امیرالمؤمنین علیه السلام را می‌گفتند.
در خطابه‌ غدیر حدود دویست صفت از صفات و اختصاصات امیرالمؤمنین علیه السلام را فرمودند و حدود صد آیه در تأیید امامت امیرالمؤمنین و ائمه طاهرین سلام الله علیهم بیان فرمودند.
یکی از اختصاصات خطابه غدیر این است که حضرت حدود ۴۰ جمله درباره امام عصر ارواحنا فداه که آخرین جانشین پیغمبر صلوات الله علیه و آله است و تشکیل‌دهنده حکومت اسلامیِ جهانی است، صحبت فرمودند. در بخش هشتم خطابه غدیر فرمودند:
«الا إنّ خاتم الائمه منّا القائم المهدی علیه السلام»
این که گفتند که «آگاه باشید خاتم الائمه و آخرین و فرجام ائمه از ماست، قیام‌کننده مهدی علیه السلام است» بعد هم صفات و خصوصیات حکومت امام زمان علیه السلام را بیان فرمودند.
مضمون خطابه غدیر غیر از اعتقادات و اخلاق و احکام، نکات برجسته جالبی که مورد نظر پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله هست، دارد و آن این است که پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله مردم را با فرهنگ دین که دین از توحید شروع می‌شود، آشنا کردند. مخصوصا معرفی خدای «سبحان الله و الحمدلله» توحید تنزیهی، نه تشریحی و نه تعطیلی که بزرگ‌ترین جمله توحید تنزیهی که خدا را از تمام موجودات در ذات و صفات جدا می‌کند، سوره «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ ، اللَّهُ الصَّمَدُ ، لَمْ یَلِدْ وَ لَمْ یُولَدْ ، وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ» است و یک جمله‌ای در آیات قرآن کریم است که ائمه علیهم السلام به آن استدلال می‌کنند «لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْ‏ءٌ».
غیر از توحید در مورد امیرالمؤمنین علیه السلام و جانشینی که صحبت می‌کنند، اول این نکته را می‌فرمایند: پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله که این دستور خداوند متعال است که من علی علیه السلام را به مردم تا قیام قیامت و فرزندان او را معرفی کنم و معرفی می‌کنم؛ با استناد به فرمان خدا که «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ» و خداوند متعال خیلی محکم صحبت می‌کند «وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» اگر انجام ندادی، رسالت خدا را تبلیغ نکردی. و پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله به عنوان پذیرش و عمل فرمان خدا و عبودیت‌شان در مقابل خدا، این کار را انجام می‌دهند.
بعد از این که انجام دادند، دو تا جمله هست در خطابه غدیر که وظیفه شیعیان را امروز در تمام جهان، نه امروز از همان روز تا امروز و تا زمان ظهور امام زمان علیه السلام مشخص می‌کند و آن دو تا جمله این است: یکی در بخش ششم خطابه غدیر است. می‌فرمایند: «فلیبلّغ الحاضر الغائب و الوالد الولد الی یوم القیامه» این سخنان را که امروز بر شما زدم، باید حاضران به غایبان «و الوالد الی الولد»؛ «والد» یعنی «فرزند دار» که هم شامل مادر می‌شود، هم شامل پدر می‌شود، باید به فرزندان‌شان ابلاغ کنند.

جمله دوم در بخش دهم خطابه غدیر این است:
«الا و أنّ رأس الامر بالمعروف أن تنتهوا الی قولی و تبلّغوکم أن لم یحضر و تَنهَواهُ عَن مُخالِفَتی فَاِنَّهُ اَمرٌ مِنَ اللهِ و مِنّی».
آگاه باشید که بالاترین نقطه امر به معروف این است که حرف های امروز مرا بشنوید، بفهمید و به دیگران انتقال بدهید و به دیگران بگویید که بالاترین نقطه امر به معروف «معرفی امیرالمؤمنین علیه السلام» در ضمن ارائه توحیدِ اسلام و معرفت اسلام و قرآن اسلام و مطالبی است که پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله در طول این ۲۳ سال آموزش داده‏اند. نکته مهمی که در خطابه غدیر هست، از اول تا آخر این است که پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله اصرار دارند که مطالب روز غدیر حتماً به تمام مردم جهان انتقال پیدا کند. حاضران به غایبان، فرزندداران به فرزندان، آنهایی که متولد نشده‏اند، آنهایی که نیستند و حاضر نیستند به آنها هم برسانید و ائمه طاهرین سلام الله علیهم اجمعین در طول زمان به روز غدیر استدلال کردند.
یکی از استدلال‏هایی که حدود ۱۰ روز تا ۳۰ روز بعد از وفات پیغمبر صلوات الله علیه و آله استدلال شده، خطبه فدک حضرت زهرای اطهر سلام الله علیها، تنها بازمانده‏ و یادگار پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله و بزرگترین زن سیده النساء العالمین حضرت زهرا سلام الله علیها است. حضرت زهرا سلام الله علیها در خطبه فدک به عنوان برگرداندن فدکی که از ایشان غصب شده که حق مسلّم حضرت زهرا سلام الله علیها بوده، مفصل راجع به مقام امامت امیرالمؤمنین علیه السلام و مقام تقوا و عصمت امیرالمؤمنین علیه السلام و کمک امیرالمؤمنین علیه السلام و اینکه بعد از پیغمبر صلوات الله علیه و آله بالاترین شخصیت دینی است، صحبت فرموده و به غدیر استناد کرده اند و ما باید از ایشان پیروی کنیم.

بِسمِ اللهِ الرَّحمنِ الرَّحیم
الحَمدُللهِ الَّذی جَعَلَنا مِنَ المُتَمَسِّکین بِوِلایهِ امیرالمؤمنین علیِّ بن ابیطالب و الائمه علیهم السلام

یکی از برجستگی های خطابه غدیر این است که طبق تقسیماتی که بعضی از نویسندگان کردند، به یازده بخش تقسیم کردند. قسمت اول توحید و حمد خداست. پیغمبر اکرم صلوات الله علیه و آله در این خطابه که یادگار ایشان است و خلاصه ۲۳ سال نبوّت و رسالتشان است. اولین کاری که کردند با بهترین جملات شکر و ستایش خداوند را انجام دادند. خدا را در جملات مختلف معرفی کردند.
مانند اینکه در خطابه غدیر فرموده اند، یکی از جملاتی که در خطابه غدیر هست و خیلی ارزشمند هست، این است:

الحَمدُللهِ الَّذی علی فی تَوَحُدِهِ و دَنی فی تَفَرُّدِهِ و جَلَّ فی سُلطانِهِ و عَظُمَ فی اَرکانِه.

بعدا اینکه خداوند همه کاره هستی است و هر چه قدرت هر موجودی دارد، خدا داده است، متذکر شده اند و جمله به جمله فرمودند: قُدّوسٌ سُبّوح ربُّنا و ربُّ الملائِکُهِ و الرّوح. اشاره کرده اند به مهربانی عمومی خدا و رحمانیت خدا. اشاره کردند وَ لَیسَ مِثلَهُ شیءٌ. اشاره کردند که خداوند متعال نسبت به تمام مطالب آگاه است و اشاره کردند که صنعت خدا و خلق خدا، خلق بسیار منظم و حساب شده‏ای دارد. به هدف خلقت که عبارت از عبودیت و بندگی است، اشاره فرمودند. و در آخر هم دوباره حمد و شکر خدا کردند به این جمله: احمَدُهُ کَثیراً و اَشکُرُهُ دائماً علی الثّراءِ و الضَرّاءِ و شدّهِ و الرَّخاء. یعنی بسیار خدا را حمد و ستایش می کنم در همه حالات. مهمترین مساله ای که در آخر قسمت اول خطابه فرمودند: اَسمَعُ لِاَمرِه و اُطیع. فرمان خدا را می‏شنوم و اطاعت می‏کنم. وَ اُبادِرُ اِلی کُلِّ ما یَرضی. و پیشی می‏گیرم به رضایت خدا عمل کنم. وَ اَستَسلِمُ لِما قَضی. به آنچه که خدا حکم کند، تسلیم می‏شوم. بعد فرمودند: به خاطر اینکه بسیار میل دارم اطاعت از خدا کنم و می‏ترسم از عقوبت خدا.
بعد از آن در قسمت دوم مهم‌ترین مسئله‌ای که حضرت اشاره کردند، عنوان عبودیتشان است.
«و اُقِرُّ لَهُ عَلی نَفسی بِالعُبُودِیّهِ وَ اَشهَدُ لَهُ بِالرُّبُوبِیَّهِ» اقرار می‌کنم به بندگی خودم و شهادت می‌دهم به ربوبیت و پروردگاری خدا و چون خدا پروردگار من است و من بنده او. فرمان او را بدون برو برگرد اطاعت می‌کنم و عمل می‌کنم. مخصوصا که خدا ضمانت کرده‌است که در این کار که معرفی امیرالمؤمنین علیه السلام است، مرا از گزند مردم نگه دارد. لذا خدا فرمود:  «وَاللهُ یَعصِمُکَ مِنَ الناسِ». خداوند متعال از گزند مردم تو را حفظ می‌کند.
در قسمت‌های بعدی حضرت رسول صلوات الله علیه و آله، امیرالمؤمنین علیه السلام را مفصل معرفی می‌کنند و در تمام گفته‌هایشان این نکته هست که آنچه که من می‌گویم و انجام وظیفه می‌کنم، بالله است و خدا به من فرموده ‌است.
لذا به مردم هم گفته‌است: «فَاسمَعُوا وَ اَطیعُوا وَ انقادُوا لِاَمرِ اللهِ رَبِّکُم».
بشنوید، اطاعت کنید، گردن گزاری کنید برای فرمان خدا که پروردگار شماست.

«فَاِنَّ اللهَ عَزَّ وَ جَلَّ هُوَ مَولاکُم وَ اِلهُکُم ثُمَ مِن دُونِهِ رَسُولُهُ وَ نَبِیُّهَ المُخاطِبُ لَکُم»

اول خدا بالاترین مولا و سرپرست شما و خدای شماست، پایین‌تر از او، رسول او سرپرست شماست و پیغمبر او که الان دارد با شما سخن می‌گوید، «ثُمَ مِن بَعدی عَلِیُّ وَلِیُّکُم وَ اِمامُکُم بِاَمرِاللهِ رَبُکُم». یکی از چیز‌هایی که ما در این زمان غیبت امام زمان علیه السلام وظیفه داریم، امام شناسی است. خدا شناسی فطری است، اصل پیغمبر شناسی و امام شناسی هم فطری است. ولی باید خصوصیات أئمه سلام الله علیهم را بهتر شناسایی کنیم. «مَن ماتَ وَ لَم یَعرِف اِمام زَمانِه ماتَ میتهً جاهِلیّه» سعی کنیم امام زمان علیه السلام را در زمان غیبت بشناسیم.
آقایان محترم و بانوان محترمه، در زمان غیبت امام زمان علیه السلام که الان هستیم که دوران امتحان سختی است، مخصوصا در این زمان که زمان حمله از طرف تمام گروه‌ها به شیعه اثنا عشری است و به تمام عقاید شیعه اثنا عشری، وظیفه ما این است آنچه که پیغمبر صلوات الله علیه و آله در خطابه غدیر فرموده و آنچه که قرآن کریم فرموده و دستور ‌داده است و آنچه که امام زمان صلوات الله علیه در نوع توقیعاتشان دستور فرموده اند که ما تبلیغ بکنیم و فراموش نکنیم حضرت را و دینمان را فراموش نکنیم، انجام بدهیم. یکی از بهترین تذکرات برای امام عصر علیه‌ السلام، حق نامه‌ امیرالمؤمنین علیه السلام تا امام زمان علیه السلام است. حق نامه امیرالمؤمنین علیه السلام تا امام زمان علیه السلام یعنی آیات قرآن و احادیث. مخصوصا در احادیث، حدیث غدیر و حدیث فدک. یعنی خطابه غدیر و فدک.
ما اگر امام زمان علیه السلام را به مردم معرفی کنیم. حضور حضرت را، زنده بودن حضرت را معرفی کنیم، بسیار مؤثر خواهد بود. زمان ما زمانی است که تمام گروه ‌های دنیا تبلیغ می‌کنند. یکی از بهترین راه‌ های تبلیغ این است که ما چهره به چهره، چشم در چشم، مخصوصا برای جوانان، پسران برای پسران و دختران برای دختران خطابه غدیر و فدک را معرفی کنیم. تجربه شده ‌است این در این سال‌های متمادی. کسانی که با خطبه غدیر و خطبه فدک آشنا می‌شوند، بسیار تغییر می‌کنند. مخصوصا اگر هم سن‌های خودشان، هم جنس‌های خودشان برایشان تبلیغ کنند. یکی از راه‌هایی که بسیار مؤثر است، در این تغییرات این است که هر شیعه همواره یک خطابه غدیر و یک خطبه فدک دستش باشد و در شبانه روز مکرر به آن مراجعه کند. مثل یک دیکشنری، مثل یک کتاب لغت، مثل یک موبایلی که الان در دست بچه‌ها هست. الحمدلله هم خطابه غدیر هم خطبه فدک، هم در برنامه اندروید و هم ios موجود هست که می‌توانند در قسمت‌های مختلف آنها را تماشا کنند و گوش کنند.
یکی از خواهش‌هایی که من به عنوان کسی که تجربه مختصری در این باب دارم، این است که محبت علوی و مهدوی را داشته ‌باشیم. با جوانان گفت و گو کنیم. اشکالات جوانان را پاسخ بدهیم. خواندن خطابه غدیر و فدک و مطالعه آن بسیاری از اشکالاتی که در ذهن جوانان ما آمده ‌است، پاسخ می دهد. مخصوصا در این یک سال اخیری که توسط تلگرام و این ارتباطات شبکه‌ای که در دنیا باب شده ‌است و در ایران بیشتر از همه شبهات را پخش می‌کنند. شبهات جوانان را جواب بدهیم و پاسخ بدهیم. و یکی از بهترین راه‌هایی که شبهات جواب داده ‌می‌شود، مطالعه در خطبه غدیر و فدک و کتاب‌هایی است که در اطراف آن‌ها نوشته‌شده است. مثل کتاب «اعتقادات خطابه غدیر». مثل کتاب «کعبه در پیام آفتاب» که در خصوص معرفی امام زمان علیه السلام در خطبه غدیر است. مثل کتاب «خطابه غدیر جمله به جمله» که تازگی چاپ شده ‌است و در اختیار هست و در سایت خطابه غدیر هم وجود دارد.
امیدوارم کسانی که صدای من را می‌شنوند، در این شب دهم ذی‌القعده که یک شب مانده به ولادت امام رئوف حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا علیه السلام با امام زمان صلوات الله علیه، بعنوان عرض تبریک ولادت امام رضا علیه السلام و استقبال از غدیر و تبریک ایام غدیر به آستان مقدس امام زمان علیه السلام پیمان ببندند که تبلیغی در خصوص معرفی از خطبه غدیر و فدک داشته ‌باشند. آنی که أئمه سلام الله علیهم به ما یاد داده‌اند، این است که ما وظیفه تبلیغ خودمان را انجام بدهیم. نتیجه با خداست. زیرا که خدا فرموده: «فَمَن یَعمَل مِثقالَ ذَرَّهٍ خَیراً یَرَه» کسی که به اندازه‌ سنگینی ذره، خیری انجام بدهد، نتیجه آن را خواهد دید و خود امام زمان علیه السلام فرموده‌اند: «وَ سلّموا لَنا و رُدوا الاَمر اِلَینا» تسلیم ما بشوید، کارتان را به ما بسپارید. «فَاِن عَلینا الاَصدار کما کانَ مِنا الایرا» بر ما هست که شما را از آبشخور زلال معرفت الهی برگردانیم به سلامت. همانطور که وظیفه ما بود که شما را به سر چشمه برسانیم.

اَللّهُمَّ کُنْ لِوَلِیِّکَ الْحُجَّهِ بْنِ الْحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیْهِ وَعَلى آبائِهِ فی هذِهِ السّاعَهِ وَفی کُلِّ ساعَهٍ وَلِیّاً وَحافِظاً وَقائِداً وَناصِراً وَدَلیلاً وَعَیْناً حَتّى تُسْکِنَهُ أَرْضَکَ طَوْعاً وَتُمَتِّعَهُ فیها طَویلاً

دانلود فایل صوتی کارگاه آموزشی شماره ۷۴ – معرفی خطابه غدیر پیامبر صلی الله علیه وآله و اهمیت انتشار و ابلاغ آن

دانلود فایل PDF کارگاه آموزشی شماره ۷۴ – معرفی خطابه غدیر پیامبر صلی الله علیه وآله و اهمیت انتشار و ابلاغ آن