کارگاه آموزشی شماره 166 – غرفه های خیابانی کودک

بسم الله الرحمن الرحیم

و صلی الله علیک یا صاحب الزمان و صلی الله علیک یا امیرالمومنین یا علی بن ابیطالب علیه السلام

مقدمه:
سلام و وقت بخیر خدمت شما عزیزان و بزرگوارانی که قرار است ان شاءالله در راستای تعظیم شعائر شیعی دست به کار بزرگی بزنید و این بار سراغ کودکانی بروید که سهم کمی در مباحث و فعالیت های فرهنگی در کشور برای آنها قائل هستیم. ان شاءالله این بار قرار است دست به ایجاد غرفه هایی بزنیم که مختص کودک است و فعالیت های مناسب احوال و روحیات آنها دارد. از این رو قرار است که تجربیاتی را با هم به اشتراک بگذاریم. این بار از من حقیر خواسته شده تا آن چه که در این چند سال اجرا شده را خدمت شما تقدیم کنم. تصاویری را تقدیم خواهم کرد و تجربیاتی را عرض خواهم نمود اما قطعاً نیاز به الطاف شما هم دارم. چون مطمئن هستم شما هم در این فضا کارهای زیادی انجام دادید.

چرا کار کودک؟
آن چه که در اهمیت کار برای کودک می شود گفت، این است که قرار است آنها نسل آینده را تشکیل دهند و پدران و مادران آینده خواهند بود.
پس این پیام پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و خواست پیغمبر صلی الله علیه و آله و سلم که فرمودند: برسانند حاضران به غایبان و والدین به فرزندان خود. ان شاءالله پلی باشیم برای رساندن این پیام به غدیریان و غدیردوستان.
به همین جهت کارگاه را با این مقدمه شروع می‌ کنم و بعد هم در نقطه نقطه ان شاءالله با هم گفتگو خواهیم کرد و از تجربیات شما هم استفاده می ‌کنم.

آماده سازی غرفه های کودک

فضای اجرای کار کودک:
برای اولین قدم و اولین گام نیاز است که ما فضای مناسب، دارای امنیت لازم، نور لازم و امکانات رفاهی لازم برای ایجاد غرفه های کودک داشته باشیم. به این معنا که می بایست به لحاظ جغرافیایی جایی باشیم که خیلی در معرض خیابان نباشیم که خدای ناکرده اگر دست کودکی رها شد و از کنترل ما خارج شد، به او آسیبی وارد شود. نکته‌ دیگر این که می‌ بایست غرفه ها محصور باشد و دیواره ‌ای داشته باشد تا هرکس وارد غرفه کودک نشود و همچنین خود کودک امکان خروج نداشته باشد. تجربه ما در این چند سال می گوید که گاهی پیش می‌ آید کودکان بدون اجازه‌ سرپرست از غرفه خارج ‌شوند. پدر و مادر دل‌ نگران می‌ شوند. حالا باید ساعت‌ ها و دقایق زیادی را همه استرس و اضطراب داشته باشند که کودک کجا رفته. بنابراین آماده سازی مکان غرفه که محصور است، همچنین به لحاظ جغرافیایی جای مناسبی است، فضای باز، نور مناسب، صوت مناسب به آن تزریق می شود و امکانات رفاهی که اگر کودک بخواهد، بتوانیم به او برسانیم. پس غرفه در ابعاد خاص، به عنوان مثال ۳ در ۴ به اندازه فرش ۳ در ۴ را که آزمایش کردیم و تست کردیم، به نظر غرفه ها، دارای اندازه مناسبی بود. یعنی این اندازه، اندازه‌ قابل توجه و قابل احترامی است. البته تجربه غرفه بزرگتر و کوچکتری هم داشتیم اما غرفه ۳ در ۴ برای گذاشتن صندلی کودک و استفاده از این فضا مناسب و قابل پسند است. تصاویری را قرار است بارگذاری کنم در این تصویر که شما می بینید، در راستای آماده سازی مکان‌ ها و فضاهای این چنینی، چه مسیری طی می شود. در گفتگوی آینده هم باز دنبال همین مسیر را خواهیم داشت که چه چیزهایی باید و چه چیزهایی نباید در حوزه غرفه های کودک انجام شود.

آماده سازی و محصور بودن غرفه های کودک

امکانات مورد نیاز غرفه کودک:

1- میز و صندلی که مناسب اندازه و قد و قامت کودک است.
2- نور مناسب.
3- ابزار و ادواتی که قرار است با کودک در ارتباط باشیم و کودک به آن نیاز دارد، برای انجام پروژه هایی که تعریف می‌کنیم.
4- گرفتن شماره تلفن مادر یا پدر کودک. حتی اگر مادرها و پدرها کاملاً نزدیک فرزندان خود هستند، اما این داشتن تلفن همراه یک اعتمادسازی و آرامش خیالی برای هر دو طرف، یعنی هم برگزار کننده غرفه و هم مادر و پدری که فرزندشان در غرفه حضور دارد، می آفریند و به وجود می آورد.
5- نکته بعدی این که سرپرستان غرفه به ازای هر ۵ کودک یا نهایتاً هر ۷ کودک می بایست یک نفر باشد. شاید در نگاه اول این تعداد ناظر بر کودکان زیاد باشد. اما چالش هایی که کودک با آن مواجه می‌شود یا سؤالاتی که دارد و نیازهایی که با آن مواجه می شود، مثل مدادتراش، پاک کن، نوک مداد ‌شمعی شکسته، آن یکی می‌گوید مدادم خراب شد، پاک کن می خواهم، تراش می خواهم، درگیری های لفظی که بین بچه ها پیش می‌آید و حتی توضیحاتی که قرار است داده شود، در ابتدا به خانواده ها برای پذیرش کودک آنها، این موارد همه با حضور یک سرپرست قابل جبران و مدیریت است.
پس وجود سرپرست و این امکانات اولیه که عرض کردم، برای برگزاری یک غرفه‌ با کیفیت لازم است.

زیباسازی و تزئینات غرفه های کودک

آماده سازی و چینش صندلی ها و میزها

فضاسازی غرفه کودک:
در این گام قرار است در مورد زیباسازی و فضاسازی مناسب غرفه ها صحبت کنیم. کودکی که وارد غرفه ها می ‌شود، می بایست آن لحظات را بسیار شاد و جذاب ببیند و از تک تک این لحظات تصاویر ذهنی خوب به خاطر بسپارد. به همین جهت نصب بنر، رنگ آمیزی مناسب غرفه، نورپردازی مناسب، تزئینات زیبا شامل شرشره، بادکنک و در کل باید به امکانات رایجی که در یک غرفه‌ کودک دیده می‌شود، توجه شود. باز هم عرض می‌ کنم؛ بحث نورپردازی و زیباسازی بسیار اهمیت دارد. به همین جهت یک یا دو تصویر از باب بنرهای مرتبط خدمت شما تقدیم می ‌کنم.

زیباسازی و تزئینات غرفه های کودک و غرفه های مرتبط

روش انتقال مفاهیم:
ایده های مختلفی در این حوزه هست. مثلاً غرفه های بازی، غرفه های رنگ آمیزی، غرفه های محتوایی – نمایشی، غرفه های گفتگومحور بین کودک و یک مربی که آنجا حضور دارد و غرفه پذیرایی و البته غرفه جوایز و ارائه برخی محصولات فرهنگی. می توانم اینگونه خلاصه کنم که می‌توانیم در یک غرفه همه‌ این کارها را انجام دهیم. می توانیم در چند غرفه این اتفاق را رقم بزنیم. بستگی به این دارد که مربی ‌های ما چقدر توانمند هستند، چقدر می توانند با کودک ارتباط بگیرند و حالا چقدر می توانند پیام را منتقل کنند. به همین جهت، محتوایی که باید آماده شود، پیش از این می بایست آماده سازی شده باشد. بحث برگه های رنگ آمیزی، رنگ آمیزی چهره، غرفه عکاسی کودک که این را توضیح خواهم داد به عنوان ایده و اقلام دیگری که قرار است کودک با آن سر و کار داشته باشد و آن شب به عنوان محتوا به او ارائه شود و خانواده هم از آن لذت ببرد. بنابراین این گام هم گام مهمی است و آماده سازی آن خیلی اهمیت دارد.

ابزار و محتوای لازم در غرفه رنگ آمیزی

محتوای ارائه شده در بخش رنگ آمیزی

تصاویر جهت چاپ بنر و پوستر

غرفه رنگ آمیزی چهره

غرفه عکاسی کودکان

غرفه بازی

غرفه بازی، محتوا، مسابقه و رنگ آمیزی

از نکات مهمی که می بایست به آن اشاره کنم، این است که باید محتواهای مختلفی را از پیش آماده داشته باشیم تا برای هر گروه سنی، مختص به همان ارائه داشته باشیم. مثلاً فرض کنید برای بازی، بازی های مختلفی را برای رده های سنی مختلف آماده کرده باشیم یا حتی محتوا، حتی رنگ آمیزی های مختلف. بعضی از رنگ آمیز‌ی ‌ها خیلی پُرکار هستند، بعضی کمتر نیاز به فعالیت و تلاش دارد. به همین جهت این دسته بندی و محتواها به شکل مختلف و برای گروه سنی مختلف نیاز است که به آن توجه شود. این را هم مدنظر قرار دهید و برای آن از پیش فکر کرده باشید.

دسته بندی و محتواهای گروه بندی شده برای سنین مختلف

در بعضی از سال‌ها و بعضی از تجربیات ما، بحث هدایا و کالاهای فرهنگی که به کودک یا خانواده‌ او تقدیم می شود هم مطرح شده. مثل بادکنک‌هایی که نام، نماد و نشانی از آن جشن را داشته‌. مثلاً ابزار و لوازم التحریری که باز با این یاد و نام نشان وجود داشته. همچنین همین برگه های نقاشی که بچه ها با خود می برند به یادگار خواهد ماند. بحث کالای فرهنگی مثل سی دی و یا کتاب قصه و یا قصه های رادیویی از این دست، کالاهایی بوده که تقدیم شده‌. به همین جهت از آن جایی که یک تحذیر را می خواهم بیان کنم، خانواده ها میل زیادی به دریافت این هدایا و جوایز دارند. باید این جا مدیریت شوند. یعنی یک نیروی بزرگتر، یک ریش سفید و البته در یک غرفه ای که در امن و امان و دور از دسترس خانواده ها است، این بخش باید تقدیم شود. چطور این تقدیم انجام می ‌شود؟ گاهی آنقدر وسع مالی وجود دارد که به همه می شود اهدا کرد. چقدر خوب. یک موقع نه؛ ما می توانیم به نفرات برتر، کسانی که در مسابقه برنده می شوند، در بازی ها برنده می شوند و رنگ آمیزی خوبی داشتند، این جوایز را تقدیم کنیم. این نکته را فراموش نکنید که هدایای فرهنگی و جوایز بسیار زیبا و ماندگار است اما این دردسر و گرفتاری را هم جهت استقبال زیاد خواهد داشت. کمی باید مراقبت و فضا را مدیریت نمایید.

غرفه جوایز و محصولات فرهنگی

نمونه ای از محتوای مناسب جهت اجرا در غرفه ها

ایده هایی که می توانیم در غرفه کودک اجرا کنیم:
1- برگه های رنگ آمیزی
2- برگه های مسابقه
3- بازی هایی که با فعالیت بدنی همراه است. مثل دارت، بادکنک باد کردن، رنگ آمیزی روی کاغذ های بزرگ، پاسخ به سؤالات مجری
4- اجرای نمایش های عروسکی و نمایش های غرفه ای
5- ایده هایی مثل دیدن انیمیشن یا فیلم کوتاه
6- پخش سرود
7- دعوت از گروه سرود
8- اهدای گل به خانواده ها و کودکان
9- در بخش اهداء جوایز؛ گل سر، لوازم التحریر با یاد و نشان اهل بیت علیهم السلام، بادکنک ها
10- پذیرایی هایی های ویژه کودک
11- بخش مجری محور و مجری هایی که محتوامحورند و محتوا ارائه می دهند
12- حضور عروسک های بزرگ و انتقال مفاهیم

و از این دست ایده هایی که منجر به انتقال محتوا می شود که می توانیم در مورد آنها گفتگو کنیم. بحث رنگ آمیزی چهره کودک هم مطرح است. اما نیاز به مربی دارد که به این کار مهارت داشته باشد. غرفه عکاسی را ما پیش از این تجربه کردیم. یعنی بنری که تصویر، یا نام و نشانی از یک مناسبت دارد را گذاشتیم و کودک با آن عکس گرفته. اگر پدر و مادر مایل بودند، از طریق فضای مجازی تلگرام یا واتس آپ تصویر برای ایشان ارسال شده است. در ابعاد کوچک هم می شود کاغذ را چاپ کرد. بنابراین که وسع مالی و امکان ما چقدر باشد. اما مجموعه ای از این اتفاقات، می تواند برای کودک شبی خاطره انگیز را رقم بزند.

🎭 ایده‌ های محتوایی:
1- پرده‌ خوانی – نقالی
2- اجرای نمایش عروسکی
3- نمایش صحنه ‌ای
4- گروه سرود یا تواشیح
5- پخش انیمیشن مرتبط یا تصویر مرتبط
6- مجری محتوامحور (جنگ شادی)
7- نقاشی و رنگ ‌آمیزی
8- کتاب ‌خوانی
9- قصه ‌گویی
10- مسابقات کاغذی و امتیازی
11- مسابقات تحرکی و فعالیتی
12-‌ مسابقات پرسش محور (چهار گزینه ‌ای – کودکان بالای 10 سال)
13- کاردستی
14- نوشتن نامه‌ای به … (امام زمان یا امیرالمؤمنین علیهم‌السلام)
15- غرفه عکاسی
16- رنگ آمیزی چهره کودکان
17- گِل ‌بازی
18- خمیربازی
19-نقاشی با رنگ انگشتی
20- رنگ ‌آمیزی در ابعاد بزرگ روی کاغذهای رولی
21- و …

پذیرایی از کودکان:
خیلی از کسانی که غرفه کودک راه اندازی می کنند، فکر پذیرایی را هم می کنند. اینطور نیست که بگوییم چون ایستگاه صلواتی بوده، همان شربتی که برای بزرگسال می آید، برای کودک هم بیاید. البته این در حداقل است. اما یک سری پذیرایی ساده و سالم را می توانیم در نظر بگیریم. مثل لواشک های لقمه ای، فینگر فودها، پف فیل، پشمک، دستگاه بستنی که بستنی قیفی یا لیوانی می دهد، چوب شور یا یک سری کیک ها و کلوچه های کوچک. این ها از این جهت که شیرینی و زیبایی این ایام دو صد چندان شود و یاد کودک بماند. پس این بحث غرفه پذیرایی هم می تواند یک غرفه مؤثر و مهم و جذاب باشد. اگر در توان مجموعه است که می تواند این را ساپورت و اجرا کند، این بخش هم بخش مهم و با اهمیتی است.

ایده‌ های پذیرایی:
🍿 پف فیل
🥓 لواشک لقمه
🍬 شکلات
🍨 پشمک
🍦 بستنی
🌭 ساندویچ های کوچک (فینگرفودها)
🍟 چوب شور
🥯بیسکوییت
🧁کیک‌ها
🍹 آب ‌میوه
☕️ شیرکاکائو
🍮 ژله خوراکی
🍚 شیربرنج
🥞 شله زرد
🥗 سالاد میوه
🥝 میوه برش خورده و …

چند نکته دیگر از باب اهمیت:
1- ارتباط با والدین کودکان: مطمئن شویم که کودک را به والدینش تحویل می دهیم.
2- در بحث عکس های غرفه عکاسی: حتما با اجازه پدرو مادر و خواست آنها باشد.
3- در بحث پذیرایی ها: حتما مراقب باشیم که پذیرایی با میل و رغبت و تأیید خانواده باشد. ممکن است کودک حساسیت روی ماده غذایی خاص داشته باشد.
4- ارتباط مربی ها با کودک: اگر قرار نیست محتوایی منتقل کنند، به حداقل برسد. نیازی به این نیست که آنها لمس بشوند یا ابراز علاقه ویژه ای به آنها شود. با توجه به مسائلی که امروزه در جامعه مطرح است.

این ها نکاتی است که ما در چند سال اخیر با آنها مواجه هستیم و حساسیت زا بوده است. همچنین سرپرستان غرفه، معلمان این کودکان نیستند. بلکه قرار است دقایقی پیش بچه ها باشند. پس امور تربیتی بچه را نمی خواهد به عهده بگیرند، به این معنا که به او تذکرات اخلاقی بدهند. به او اخم کنند، بخواهند او را کنترل و مدیریت کنند. مگر این که موقعیت ویژه ای پیش بیاید که باید به جهت حفظ نظم عمومی غرفه ها کار خاصی را پیش بگیرند. مثلا جای کودکی را عوض کنند تا از پرخاش ها و جنجال هایی که به وجود می آید، جلوگیری کنند. سرپرستان بیشتر نقش آرامش دهنده و آرامش بخش برای پاسخگویی به کودکان در جهت رفع نیازهایشان دارند. رعایت این نکات بسیار کمک کننده است.
در پایان اگر ایده، نظر یا تجربه ای دارید، حتما با ما به اشتراک بگذارید. قطعا تک تک این تجربه ها و آموخته های شما می تواند به جمع کثیری از علاقمندان به خدمت به ساحت مقدس اهل بیت علیهم السلام کمک کند. امید به آن که این نسل که با آنها در ارتباط هستیم، بهترین ها و یاورانی برای امام عصرشان حضرت مهدی علیه السلام باشند. ما هم در کنار آنها بتوانیم نوکری کنیم و از دولت کریمه امام زمان علیهم السلام لذت ببریم.