طوفان فکری شماره 18 – چگونه پیام غدیر را در کودکان نهادینه کنیم؟

بسم الله الرَّحمن الرَّحیم

المستغاث بکِ یا فاطمه الزهرا سلام الله علیها
صلی الله علیک یا صاحب الزمان علیه السلام

جمع بندی همایش طوفان فکری و ایده پردازی شماره 18 مورخ: 31 خرداد ماه 1395
موضوع: چگونه پیام غدیر را در کودکان نهادینه کنیم؟

ایده ها و پیشنهادات:

1- یکی از خاطره سازترین اتفاقات دوران کودکی، هدیه های جذابی است که به بچه ها داده می شود. با دادن هدایای ویژه در روز عید غدیر به بچه ها و توضیح دادن برای آنها در مورد عظمت این عید، می توان خاطرات زیبایی برای بچه ها ایجاد کرد که برای همیشه در ذهن آنها باقی بماند.

2- با ساخت پازل هایی با طرح مرتبط با غدیر برای بچه ها یا با نقاشی و انتقال از طریق تصویر، می توان فضای آشنایی کودکان با تعالیم غدیر را فراهم کرد. انتقال مفاهیم از طریق جدول، مسابقه، معما و اهدای جوایز جذاب برای بچه ها تأثیرگذار خواهد بود. هدیه می تواند سی دی شعرهای کودکانه در رابطه با غدیر باشد.

3- ساخت کاردستی با بچه ها برای هدیه دادن به والدینشان و توضیح علت هدیه دادن و نقل جریان غدیر در طول کار به زبان کودکانه. یکی از وسایل مؤثر برای تربیت کودک، قصه و داستان است.

4- داستان گویی یک روش غیرمستقیم برای تربیت کودک است و به دلیل علاقه کودکان به آن اهمیت خاصی دارد. خواندن کتاب هایی با نقاشی های رنگارنگ در موضوع غدیر برای بچه ها اثرات ماندگاری خواهد داشت. می توان پس از قصه گویی برای کودکان، مسابقه نقاشی از داستان مطرح شده برگزار کرد.

5- برای بیان داستان غدیر می توان از کتاب «خبر، خبر، خبردار؛ آی بچه های بیدار» استفاده کرد. البته همه ماجرا به صورت شعر است که مجری می تواند آن را با نثر تلفیق کند. در صورت امکان تصاویر زیبای کتاب اسکن شود و با ویدئوپروژکتور به بچه ها نشان داده شود یا کتاب به همه هدیه شود تا برنامه جذاب تر شود.

6- یکی از کارهای مؤثر برای نهادینه شدن غدیر در بچه ها، استفاده از خود آنها در جشن های غدیر است. یعنی مسئولیت کاری به بچه ها سپرده شود. مثلا ارائه یک کنفرانس تا غدیر را به خوبی بفهمند.

7- انجام بازی های جذاب و متناسب با غدیر برای کودکان یکی از بهترین راه ها برای نهادینه کردن غدیر در آنها است. چون بهترین راهی که می توان بچه ها را جذب کرد، از طریق بازی است و بازی برای بچه ها تأثیرگذار است. مثلا انجام بازی هایی که بچه ها باید با پیدا کردن رمزی و یا خواندن مطلبی بازی کنند، برای آنها تأثیرگذار است. استفاده از بازی های سه گانه به نحوی که دو بازی محتوایی کوتاه با یک بازی تحرکی مانند پرتاب حلقه تلفیق شود.

8- انجام بازی هایی که در آخر برداشت کودک از آنها، پاسخ شبهات باشد. به صورتی که اگر بعدا بچه ها با شبهه روبرو شدند، جواب آن را بدانند ولی در این طرح نباید شبهه بیان شود، فقط جواب آن.

9- اجرای تئاتر برای بچه ها متناسب با علایق سنین آنها و موضوعاتی طنز و خوب. مثلا تئاتر عروسکی برای بچه ها بسیار جذاب است. اگر به صورت سؤال و جواب با کودکان باشد، تأثیر دو چندان خواهد گذاشت.

10- از این موضوع جهت انتقال داستان جانشینی حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام می توان بهره برد. اجرای تئاتر کودکان برای والدین با موضوع غدیر مناسب برای اجرا در مهد کودک ها.

11- بین بچه ها از یک هفته قبل، شعرهایی با مضمون ولایت و جشن غدیر پخش شود و از والدین خواسته شود برای حفظ شعر به آنها کمک کنند. در روز جشن به هر بچه ای که یک شعر حفظ کرده باشد، جایزه داده شود. می توان به جای شعر از فضایل حضرت امیرالمؤمنین علیه السلام با بیان کودکانه استفاده کرد.

12- گذاشتن مسابقه حفظ آیات مرتبط با غدیر و امیرالمؤمنین علیه السلام بین کودکان، می تواند تأثیرگذار باشد و موضوع غدیر را به صورت ناخودآگاه در ذهن بچه ها نهادینه کند.

13- یادآوری روزانه برای بچه ها به وسیله یک روزشمار همراه با داستان یا قسمتی از داستان غدیر، برای بچه ها ماندگار است و هر روز بچه ها منتظر داستان بعدی و رسیدن به غدیر هستند.

14- داستان غدیر برای بچه ها گفته شود. تصاویر رنگ آمیزی از وقایع مختلف غدیر را رنگ کنند و به ترتیب کنار هم قرار دهند. هرکدام به عنوان پیامرسان غدیر کارت مخصوصی برای خود درست و تزئین کنند.

15- در کلاس مدرسه با هماهنگی معلم برای همکلاسی ها شیرینی و شکلات ببرد و کارت پیامرسان غدیر را بر سینه نصب کند. داستان را بر اساس کاغذهایی که نقاشی کرده، برای دوستانش تعریف کند.

16- کودک به همه همکلاسی ها یک کاغذ رنگ آمیزی غدیر بدهد و بعد از رنگ آمیزی، کلاس را با نقاشی ها تزئین کنند.

خلاصه طرح جشنی برای کودکان با موضوع «قلعه ولایت»:

17- بچه ها با ورود به محوطه جشن با صحنه قلعه ای بزرگ به عنوان دکور جشن روبرو می شوند.
برنامه ها قرآن و دعا و مسابقه است و بعد مجری شروع به صحبت می کند.

شروع برنامه قلعه:
هنگام صحبت مجری، ناگهان پیر قلعه از درون قلعه بیرون می آید و با مجری شروع به صحبت می کند و خودش را اینطور معرفی می کند: «من سال هاست که در این قلعه هستم. مادر و پدران من هم در این قلعه بودند. آخه اینجا قلعه خوشبختی و نجات و … هست. من مأمورم که هر سال بزرگترین پیام را به گوش همه برسانم.»
سپس پیر قلعه با زبان کودکانه داستان غدیر را تعریف می کند و در نهایت به حدیث ولایت علی بی ابیطالب علیه السلام حصنی … اشاره می کند. (در کل طرح بر اساس همین حدیث ریخته شده است.)
در بین برنامه، بچه ها کاردستی تاجی را درست کنند و نام حضرت علی علیه السلام را بر سر بگذارند. دست بر دست هم بیعت ببندند و با نوشتن کارهای خوب وارد قلعه شوند.

مراسم بیعت به شکل کودکانه:
18- در جشن کودکان، داستان غدیر بسیار ساده برای بچه ها بیان شود و سپس مراسم بیعت به شکل کودکانه انجام شود. مراسم بیعت و عقد اخوت در جشن غدیر برای کودکان؛ به این شکل که از بچه ها بخواهید انگشتان کوچک یکدیگر را بگیرند، سپس این جملات را تکرار کنند:

علی علی دوست علی
هرکی خوبه دوست علی

هرکی بده دشمن بدخواه علی
ما همگی دوست علی

آقا و مولامون علی
علی علی علی علی

سپس یکدیگر را ببوسند (یا مصافحه کنند) و دستان همدیگر را بگیرند و تکرار کنند:

حالا ما با هم خواهر شدیم
دوست بودیم و یاور شدیم

قول می دیم اگه یه روزی
پیش خدا حاضر شدیم

خواستیم بریم توی بهشت
بگیم خدای مهربون

یه روز توی عید غدیر
روز ولایت مولا علی

من و این خانم خواهر شدیم
دوست بودیم و یاور شدیم

قول دادیم با هم باشیم
رفیق نیمه راه نشیم

حالا که می خوام برم بهشت
اجازه بده با هم باشیم

شعر کودکانه:

19- برکه ای هستم از آب آسمان
دلپذیر و رهنمای مردمان

در شمارش حرف هایم شش بود
کشف آن با سعی و با کوشش بود

اولین حرفم بود آغاز غار
حرف دوم پنجم از پروردگار

حرف سوم شد شروع یا علی علیه السلام
نسبتی نزدیک دارم با علی علیه السلام

چهارمین حرفم شد آغاز رسول
عده ای کردند حرفم را قبول

پنجمین حرفم شروع خانه است
دشمن من هر بت و بتخانه است

حرف پایانم شد آغاز مدد
در مسیر قل هو الله احد

پس بگو حالا به من، من چیستم؟
غیر از اینهایی که گفتم نیست

20-غدیر چشمه جوشان
غدیر، آب خروشان

غدیر، یه برکه خوب
غدیر، یه روز محبوب

غدیر، یه روز زیبا
یه عید خوب خدا

غدیر، عید ولایت
شده روز هدایت

پیغمبر خدا صلی الله علیه و آله گفت
نبی مصطفی صلی الله علیه و آله گفت

«علی علیه السلام امام شماست
برایتان رهنماست»

امام متقینه
امیرالمؤمنینه

حرف شیطون گوش نشه
غدیر فراموش نشه

ما بچه های شیعه
با هم می گیم همیشه

غدیر رو دوست می داریم
جشنای خوب می گیریم

قصه زیبای سفر به غدیر:

21- (در داستان زیر با استفاده از قوه تخیل کودکان، ماجرای غدیر مطرح شده است.)
سعید و سعیده سوار بر سفینه زمان شده بودند. این خواهر و برادر می خواستند از قرن پانزدهم هجری قمری به چهارده قرن پیش سفر کنند. آن دو تصمیم داشتند به دورانی برگردند که رسول خدا صلی الله علیه آله در آن زندگی می کردند.
سعید و سعیده می خواستند به اولین سال های حکومت اسلامی بازگردند و گزارش مفصلی از ماجرای غدیر خم را برای بچه های قرن بیست و یکم گزارش کنند.
پنج، چهار، سه، دو، یک … بالاخره سفینه زمان از ایستگاه مرکز تحقیقات تاریخی به گذشته دور پرتاب شد. کودکانی که در ایستگاه ماهواره ای حاضر بودند، با اشتیاق تمام این سفر جذاب و پرماجرا را دنبال می کردند و به طور دائم با دو زمان نورد در ارتباط بودند.
سعید و سعیده سوار بر سفینه کوچکشان به سال دهم هجری سفر نمودند. زمانی که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم آخرین ماه های زندگی خویش را پشت سر می گذاشت و می خواست که آخرین حج خود را به انجام برساند.
مدتی گذشت. ناگهان سعید از داخل سفینه برای ایستگاه تحقیقاتی پیامش را این گونه مخابره کرد: «بچه ها سلام! اکنون من از سرزمین وحی برای شما گزارش می کنم، «غدیرخم».
حضرت محمد صلی الله علیه و آله و سلم مراسم حج را به پایان رسانده و به همراه کاروانی از حجاج در حال بازگشت به مدینه هستند. از این بالا کاروانهای زیادی را مشاهده می کنیم که با فاصله های کمی از یکدیگر در حال حرکت به سوی سرزمین های مختلف می باشند.
هم اکنون رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم به محلی رسیدند که به آن غدیر می گویند. اینجا محلی است که کاروانهای حجاج از یکدیگر جدا می شوند و هر کدام به سمت سرزمینی می روند. اینجا مثل یک چهارراه است. در غدیر برکه ای از آب زلال وجود دارد که دور تا دورش را جمعیت حاجیان در برگرفته اند.
کودکان جهان در پایگاه تحقیقاتی، بی صبرانه منتظر اخبار جذابتری از غدیر خم هستند و گزارشات لحظه به لحظه از غدیر را پیگیری می کنند.»
پس از مدتی سعیده با شور و شوق فراوانی می گوید: «هم اکنون فرشته وحی بر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم نازل گشت و به او گفت که ای پیامبر؛ آنچه که از طرف خدا فرستاده شده، به مردم ابلاغ کن و اگر ابلاغ نکنی، رسالت خود را تکمیل نکرده ای.»
سعید با خوشحالی ادامه می دهد: «این همان آیه شصت و هفت از سوره مائده است.»
ایستگاه تحقیقاتی حال و هوای دیگری دارد. سعیده در ادامه گزارش می گوید: «اکنون رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند که من همینجا می مانم. حاجیانی که از راه نرسیده اند، باید به اینجا برسند و آنانی که از این محل رفته اند، باید هرچه زودتر به غدیر برگردند.»
سعید گزارش می دهد: «به فرمان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم حدود صد و بیست هزار نفر از مسلمانان در محل غدیر اجتماع کردند. این جمعیت در تاریخ اسلام واقعا بی سابقه است.»
کودکان جهان سکوت کرده اند و در این مدت با دقت به گزارشات گوش می دهند. کم کم واقعه غدیرخم به صورت لحظه ای برای آنها بازگو می شود: «رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بر روی جهاز شتران بالا رفته اند و پس از حمد و ستایش خدا دستور می دهند حضرت علی علیه السلام در کنار ایشان قرار بگیرد. سپس دست حضرت علی علیه السلام را در دست گرفته و جلوی چشمان صد و بیست هزار نفر بالا می بردند و می گویند که ای مردم بدانید هرکس تا امروز من ولی و سرپرست او بوده ام، از این به بعد این علی علیه السلام ولی و سرپرست اوست. این حکمی است از طرف خدا که علی علیه السلام امام و وصی پس از من است و امامان امت از فرزندان او هستند.
سعید ادامه می دهد: «الان پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اعلام می کنند که خداوندا! کسانی که علی علیه السلام را دوست دارند، دوست بدار و با دشمنان او دشمن باش. خدایا! یاران علی علیه السلام را یاری کن و دشمنان او را خوار و ذلیل گردان.»
سعیده می گوید: «اکنون لازم است که با سفینه به مدت سه روز دیگر در زمان حرکت کنیم. حالا سه روز از ماجرای غدیر خم گذشته است و هنوز زنان و مردان مسلمان به طور جداگانه در محل غدیر حضور دارند و با علی علیه السلام بیعت می کنند. مسلمانان در این روز با گفتن کلمه یا امیرالمؤمنین به ایشان دست می دهند.»
سعید می گوید: «در چنین روزی دوست و دشمن با علی علیه السلام بیعت کردند و به او تبریک گفتند. حاضرانی که در این روز شاهد ماجرا بودند، رفتند تا طبق وظیفه برای غایبان این واقعه را تعریف کنند. خدا کند که فراموش نکنند و سفارشات پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم را جدی بگیرند، زیرا خداوند پیمان شکنان را در هم می شکند. با معرفی حضرت علی علیه السلام و امامان از فرزندان او از سوی خداوند و اطاعت مردم از ایشان، دیگر انسانها به سوی زشتی ها نمی روند و هیچگاه از مسیر درست دور نمی شوند و منحرف نمی گردند.»
پس از گزارش این ماجرا، سفینه زمان پیما با دو زمان نورد خود در روز عید غدیرخم، به ایستگاه تحقیقات فضایی بازگشتند و از سوی کودکانی که در ایستگاه مستقر بودند، مورد استقبال قرار گرفتند و در آن روز به جشن و شادمانی پرداختند.