کارگاه آموزشی شماره ۱۷ – آداب خدمتگزاری در غدیر

بسم اللّه الرحمن الرحیم

و به نستعین انه خیرُ ناصرٍ و معین
اللهّم صلی علی محمد وآل محمد وعجل فرجهم والعن اعدائهم اجمعین

راجع به ادب خدمت به ساحت مقدس اهل البیت علیهم السلام، بنا است دقایقی را در خدمت شما باشم و در این راستا نکاتی را خدمت شما عرضه بدارم.
در ابتدای این بحث لازم است که نکاتی مقدماتی را خدمت شما عزیزان تقدیم کنم. در ابتدا این سؤال در ذهن انسان متتبع مطرح می گردد که آیا در محضر اهل بیت و در دستگاه اهل بیت علیهم السلام، چهارچوب ها و قوانین و مقرراتی برای برقراری ارتباط با اهل بیت و یا معاشرت با اهل بیت و در مراحل برتر، خدمت به ساحت اهل بیت علیهم السلام، مشمول قوانین و مقرراتی است؟

سؤال دیگر این که این قوانین و مقررات لزوم عقلی دارند یا لزوم شرعی؟ سؤال دیگر این که در صورت رعایت یا عدم رعایت این قوانین و مقررات نتیجه چه خواهد شد؟ در پاسخ به این سؤالات باید عرض کنم: سؤال اول که اشاره به این اصل داشت: آیا در دستگاه اهل بیت علیهم السلام از وجود مقدس پیغمبر اسلام، خاتم الانبیاء محمد مصطفی صلی اللّه علیه و آله و سلم گرفته تا وجود مقدس امام عصر علیه السلام، قوانین و مقرراتی برای ارتباط با اهل بیت، هر گونه ارتباط با اهل بیت علیهم السلام، مدون شده است یا خیر؟ باید بگوییم با مراجعه به متون شریعت مقدس مان، در درجه اول قرآن کریم و همچنین احادیث و روایات اهل بیت صلوات اللّه علیهم اجمعین در می یابیم که بی شک قوانین و مقرراتی در این راستا حاکم است.

به عنوان نمونه در همین زمینه به آیه شریفه ۱۰۴ از سوره مبارکه بقره اشاره می کنم. خداوند متعال در این آیه شریفه می فرماید: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَقُولُوا رَاعِنَا وَقُولُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوا وَلِلْکَافِرِینَ عَذَابٌ أَلِیمٌ»

خداوند متعال در این آیه به همین اصول و قوانین و مقررات حاکم بر روابط مسلمین با وجود مقدس پیامبر اکرم روحی له الفداه اشاره می کند. همچنین در همین راستا می توان به سوره مبارکه حجرات که مملو از اصول و قوانینی است که مسلمین بایستی در برقراری روابط شأن با پیغمبر اکرم روحی له الفداه رعایت کنند. اشاره به آیه ۲ سوره مبارکه حجرات: «یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا لَا تَرْفَعُوا أَصْوَاتَکُمْ فَوْقَ صَوْتِ النَّبِیِّ وَلَا تَجْهَرُوا لَهُ بِالْقَوْلِ کَجَهْرِ بَعْضِکُمْ لِبَعْضٍ أَنْ تَحْبَطَ أَعْمَالُکُمْ وَأَنْتُمْ لَا تَشْعُرُونَ»

اشاره به لزوم رعایت ادب در محضر مقدس خاتم الانبیاء روحی له الفداه دارد.

جای جای قرآن می توان به آیات مبارکاتی استناد کرد که در این آیات اشاره دارد به حقوق پیغمبر اکرم روحی له الفداه. حقوقی که قاطبه مسلمین باید در محضر رسول خدا و در ارتباط با مقدس پیغمبر اکرم روحی له الفداه آن ها را رعایت کنند، پس سؤال اول این گونه پاسخ داده شد که: برای برقراری ارتباط با وجود مقدس پیغمبر و اهل بیت صلوات اللّه علیهم اجمعین، اصول و قوانینی را خود خداوند منان مقرر فرموده است، به عنوان حکیم و حکیم مطلق که بر مصالح و مفاسد همه امور آگاهی تام دارد. سؤال دیگری در همین راستا مطرح است و آن این که: این قوانین و مقررات الزام آورند؟ الزام این قوانین و مقررات آیا عقلی است یا شرعی؟ در پاسخ باز باید به مقدمه ای اشاره کنم و آن این که انسان فهمیم و عاقل همواره در مواجه با انسان ها، براساس منافعی که از رابطه او و انسان ها عائدش می شود، سعی بر این دارد که رابطه اش را با دیگران اولویت بندی نماید. به عنوان نمونه رئیس یک اداره، برای یک کارمندی که زیر دست او کار می کند، بی شک از حیث روابط، با کسی که به عنوان مستخدم در اداره مشغول به کار است، متفاوت است. رئیس در اداره جایگاه ریاست دارد و این جایگاه برای او حقوقی را مترتب می گردد که: الزاماً و به الزام عقلی باید این حقوق رعایت و به آن احترام گذاشته شود.

نکته: این گونه روابط فراتر از روابط انسانی است، همه انسان ها اولاً و به ذات یکسان هستند، اما ثانیا و بالعرض و به واسطه نوع روابط ما با آن ها جایگاه شان متفاوت می گردد.
هرکس بیشترین خدمت و عالی ترین، بی ریاترین لطف را در حق ما می کند، حقی به گردن ما پیدا کرده است که رعایت آن حق، عقلاً بر ما واجب است. اصطلاحاً به این اصل لزوم شکر منعم هم گفته می شود.
هر کس که نعمتی به ما می بخشد، هر کس که لطفی در حق ما کرده، حقی به گردن ما پیدا کرده، به فراخور آن لطف، بی شک اهل بیت صلوات الّله علیهم اجمعین و پیامبر اکرم انبیاء روحی له الفداه، در رأس وجود مقدس ذی نور اهل بیت صلوات الّله علیهم اجمعین به واسطه خدمتی که به بشریت نموده، خدمت رهانیدن انسان از جهالت و ظلمت، نعمت هدایت، نعمت حیات بخشیدن به کالبد بشر بی جان، بشری که خداوند متعال آن گونه در قرآن، او را مخاطب قرار داده که قُتِلَ الْإِنْسانُ ما أَکْفَرَهُ، انسان ظَلومِ جَهول، به واسطه این خدمت که انسان را از این حد دنی به عالی ترین درجه متصور سوق بخشیده و تعالی بخشیده است تا جایی که: رسد آدمی به جایی که به جز خدا نبیند، به واسطه این خدمت پیامبر اکرم و به تبع ائمه هداه صلوات الّله علیهم اجمعین، حقی عالی که متعالی به گردن انسان پیدا نموده اند که رعایت این حق و التزام به رعایت آن، بر هر انسان عاقل و فهیمی لازم است. برای درک هرچه بهتر این مطلب باید به تمثیلی تمسک کنم و آن این که حق امام بر خلق، بر مأموم، از حق پدر و مادر بر فرزند، عمیق تر و بزرگتر است. همان گونه که انسانِ منصف و عاقل خود را مدیون پدر و مادر خویش می داند، دِینی که بی شک با بذل جان هم در راستای تشکر و قدردانی از پدر و مادری که حقی این چنین بر گردن ما دارند نمی توانیم ادا کننده حقوق ایشان باشیم. اشاره کنم به حکایت هایی که در همین راستا از اهل بیت هداه، از پیامبر اکرم صلوات الّله علیهم اجمعین وارد شده و اشاراتی که حضرات نسبت به حقوق مادر و پدر به گردن انسان دارند:

وقتی رعایت حق پدر و مادر آنچنان به گردن انسان الزام آور می نماید که خداوند متعال در قرآن می فرماید: «وَ قَضی‏ رَبُّکَ أَلاَّ تَعْبُدُوا إِلاَّ إِیَّاهُ وَ بِالْوالِدَیْنِ إِحْساناً» به همین مناسبت و در همین زمینه خداوند منان در قرآن کریم، آیات بیشماری را بیان فرموده که نشان از اهمیت رعایت حق پدر و مادر دارد. خب در همین زمینه عرض کنم که حق امام بر مأموم، حق امام معصوم، حق حجت خدا، حق ولی خدا بر موالیانش، حتی از حق پدر و مادر نیز عمیق تر است و این الزامی عقلانی در ما ایجاد می کند. می خواهم از این مطلب استفاده نموده و عرض کنم حتی اگر هیچ آیه ای در قرآن کریم نسبت به حقوق پیامبر اکرم و اهل بیت هداه صلوات الّله علیهم اجمعین وارد نمی شد، همین لزوم عقلانی رعایت حقوق اهل بیت برای ما کفایت می کرد که ممحض در رعایت این حقوق باشیم.

جمع بندی:
اشاره به نکاتی که در هرچه بهتر رعایت کردن این حقوق رعایت کنیم و مقید به آن ها باشیم، خداوند متعال در قرآن می فرمایند: «إِلَیهِ یَصعَدُ الکَلِمُ الطَّیِّبُ وَالعَمَلُ الصّالِحُ» در این آیه قصد داریم به این نکته اشاره کنم که: هر آنچه که به عنوان انجام وظیفه نسبت به اهل بیت صلوات الّله علیهم اجمعین قرار است از ما سر بزند، شرط قبولی آن به عنوان کلمه طیبه، انجام وظیفه کلمه طیبه است. شرط قبولی این کلمه طیبه، عمل صالح است. منظور از عمل صالح، این جا اخلاص در عمل است، اگر عملی بدون چاشنی اخلاص انجام شود، بی شک اهل بیت صلوات الّله علیهم اجمعین همان گونه که خداوند متعال در قرآن فرموده است: که ای انسان ها آن چه شما انجام می دهید و بخشی از آن را برای خدا و بخشی از آن را برای شرکایی که برای خدا قائل شده اید، هدیه می کنید، بی شک خداوند متعال به عنوان بهترین شریک هرآنچه که برای او در نظر گرفته اید، به آن شرکایی که شما برای خدا قائل هستید، هدیه می کند و خدا به عملی که خالصاً لوجه نباشد، پشیزی ارزش قائل نمی شود. اهل بیت علیهم السلام هم به همین ترتیب. انجام وظائف ما برای اهل بیت علیهم السلام باید همراه با خلوص نیت باشد. بی شک هر گونه شبهه و شائبه ریا، خودنمایی، خودخواهی، خودپسندی، همراه با خدمت به اهل بیت علیهم السلام مفسد عمل است و اهل بیت صلوات الّله علیهم اجمعین پذیرای آن عمل نخواهند بود.

دانلود فایل صوتی کارگاه آموزشی شماره ۱۷ – آداب خدمتگزاری در غدیر

دانلود فایل pdf کارگاه آموزشی شماره ۱۷ – آداب خدمتگزاری در غدیر